”İhtiyar Dost”

Türk Dili ve Kompozisyon Dersi Kitap Özet Formu

Kitabın Adı: İhtiyar Dost

Kitabın Yazarı: Halit Ziya Uşaklıgil

Basım Yılı: 1990

Yayın Evi: İnkılap Kitabevi

Kitabın Konusu “İhtiyar dost” adlı eser Halit Ziya Uşaklıgil’in önemi oranında tanınmamış eserlerinden biridie. Eser hem hikaye, hem makaleyi andırmaktadır. Kitap bir çok bölümden meydana geldiği için bir tek konusu, belirli bir ana fikri bulunmamaktadır.

Kitabın Özeti Ağaç Kurdu

Bu bölümde yazar, ikinci meşrutiyetten sonra ortaya çıkmış bazı devlet ve toplum sorunlarından bahsetmektedir.

Yazar, devletin her ortamda, her şartta aksaksız görevini yerine getiren bir değirmen gibi görevini ifa etmesi gerktiğini, toplumda çıkan görüş ayrıklarından etkilenmemesi gerektiğini ifade etmiştir.

Yazarın bu bölümde ençok üzerinde durduğu mesele, şu anda da toplumumuza musallat olmuş ahlaki yapıdaki çatırtılardır.

Yazar hikaye de toplumu bir ağaca benzetmiştir. Nasıl bir ağacın köklerine ve bedenine, musallat olmuş kurtlar, o ağacı yer, kurutur ve birgün küçük bir esintiyle devrilip gitmesine sebep olur, tıpkı bunun gibi, toplumun can damarına, gençliğine musallat olmuş, ahlaksızlık belasıda toplumu yer, kurutur ve yıkılmasına sebep olur.

Yazar kitapta bu konuyu kendi üslubu içinde anlatmıştır.

Kahve Beklerken

Yazar hikayenin bu bölümünder, toplumun direği olan gençliğin, toplumun kokuşup gitmesine sebep olabileceğini “ağaç kurdu” bölümüne parelel olarak anlatmış ve bunun sebeplerini açıklamıştır.

“Geçmişini inkar etmek”: Yazar geçmişini inkar eden bir toplumun yaşayamayacağını vurgulamış, hatta o toplumu ölü kabul ettiğini belirtmiştir. Bu inkarın en büyük sebebi olarakta; bilgilerin, yanlış bir noktadan, bozuk bir yönden yansınış olan bilgiler olduğunu söylemiştir.

“Geçmiş ve gelecek aynı ömür kitabının iki sayfasıdır; birini yırtmak ötekini tamamlanmamış halde bırrakmak demektir. Hele ikincisini yazmak isteyenler, birincisini okumamış-görmemiş bulunurlarsa, yazacakları şey asılsız-temelsiz boş uydurma masallardan başka birşey değildir. Bu ömür kitabının ilk sayfası ne kadar hatalarla dolu olursa olsun, hiç bir şey onu kendisinden sonra gelen sayfanın başlangıcı olmaktan alıkoyamaz “.

Yazar kendine has olan bu ifadeleriyle güzel bir noktaya değinmiş ve aynı zamanda geçmişimizi öğrenmemiz konusuna dikkat çekmiştir .

Not: Yazılanlar kitabın bölümlerinden sadece ikisidir.

Kitaptaki Olayların ve Şahısların DeğerlendirilmesiKitabın baş şahısları İhtiyar Dost ve yazardır.

İhtiyar Dost; aslında yazarın ta kendisidir. Yazar, kendi kişiliğini, duygularını, ihtiyar dostuna yüklemiş ve en önemlisi benliği ile bu hayali dostunu yaratmıştır. Yazar kendisini, duygularını düşüncelerini ve hayattan beklentilerini ihtiyar dostunun diliyle anlatmıştır.

Kitabın Yazarı Hakkında BilgiEdebiyatımızın en önemli yazarlarından biri olan Halit Ziya Uşaklıgil, 1866 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Bir süre Fatih Askeri Rüştiyesi’nde okuduktan sonra 1896 yılında döndüğü İstanbul’da -dönemin etkin edebiyat hareketi olan- Servet-i Fünun topluluğuna katıldı. Meşrutiyet’in ilanından sonra bir süre Darülfünün’da Batı edebiyatı dersleri veren Halit Ziya Uşaklıgil, hükümet tarafından yurtdışı hizmetlerine gönderildi. Halit Ziya, 1945 yılında İstanbul’da hayata gözlerini yumdu.

Halit Ziya çoğu edebiyat incelemecisi tarafından Türk romanının – gerçek anlamda- miladı kabul edilir. Onun başyapıtı “Aşk-ı Memnu” ise bugün bile roman tekniği açısından aşılmış değildir. Halit Ziya, 150’den fazla hikaye ile altı romana imza atmış, tiyatro, şiir, hatıra, makale ve çevirileriyle arkasında altmış kadar kitap bırakmıştır.

EserleriSolgun Demet, Aşk-ı Memnu, Bir hikaye- Sevda Saray Ve Ötesi, Nemide, Mavi ve Siyah, Kırk Yıl, Kırık Hayaller, Kadın Pençesi, Hepsinden Acı, Bir Ölünün Defteri, Bir şiir- i Hayal, Ferdi ve Şürekası.